· plemiona Italików przybyły na Półwysep Apeniński w ciągu II tysiąclecia p.n.e. w ramach ekspansji indoeuropejskiej
· Etruskowie – ludność zamieszkująca środkową Italię, o niewyjaśnionym dotąd pochodzeniu; niektórzy historycy uważają ją za ludność autochtoniczną, związaną z kręgiem kultury minojskiej, inni twierdzą, że byli to przybysze z Azji Mniejszej, na przykład z Lidii
W okresie przedrzymskim Etruskowie byli najsilniejszą wspólnotą etniczno-kulturową na Półwyspie Apenińskim. W VI wieku p.n.e. utworzyli konfederację miast, która panowała nad północną i środkową Italią. Używali pisma alfabetycznego, opanowali metalurgię, rozwijali handel ze Wschodem. W ich społeczeństwie wysoką pozycję zajmowały kobiety. Uczestniczyły one w życiu publicznym, w tym w przedstawieniach teatralnych i tańcach, co szokowało ówczesnych Greków. Etruskie żony spożywały posiłki razem ze swoimi mężami, pokrewieństwo niektóre rody etruskie określały według linii żeńskiej. Od Etrusków inne ludy Italii przejęły zwyczaj wróżenia z wnętrzności zwierząt i z lotu ptaków oraz walkę gladiatorów.
Dziełem Etrusków była świątynia Jowisza na rzymskim Kapitolu. W dziedzinie życia gospodarczego upowszechnili na Półwyspie Apenińskim uprawę winnej latorośli i drzew oliwnych. Przeprowadzili prace melioracyjne na znacznych obszarach środkowej Italii, przeobrażając Italików z ludu pasterskiego w rolniczy.
Osadnicy greccy przybyli do Italii w okresie wielkiej kolonizacji (VIII-VI wiek p.n.e.) i założyli swoje miasta-państwa na południu półwyspu. Rzymianie przejęli od nich wiele elementów religii i sztuki, tworząc swój alfabet wzorowali się na alfabecie greckim.