Rywalizacja między patrycjuszami a plebejuszami

·  plebejusze – ludność Rzymu pozbawiona praw publicznych, a jednocześnie zobowiązana do udziału w kampaniach wojennych; w skład tej warstwy wchodzili drobni rolnicy i kupcy, ale także członkowie bogatych rodów obcego (nierzymskiego) pochodzenia; plebejusze zaczęli walczyć o swoje prawa w V wieku p.n.e., odmawiając służby wojskowej

·  494 rok p.n.e. – ustanowienie urzędu trybunów plebejskich; było ich najpierw dwóch, później dziesięciu; mieli prawo weta wobec ustaw senatu i zgromadzenia ludowego uznanych za szkodliwe dla plebsu; trybuni ludowi urządzali również igrzyska i dbali o porządek w Rzymie; byli nietykalni; do pomocy dodano im edylów plebejskich

·  337 rok p.n.e. – plebejusze mogą sprawować urząd pretora, czyli wysokiego urzędnika sądowego

·  300 rok p.n.e. – plebejusze zostali dopuszczeni do stanowisk kapłańskich

·  287 rok p.n.e. – uchwalenie na wniosek dyktatora Hortensjusza ustawy (lex Hortensia) przyznającej uchwałom zgromadzeń plebejskich moc ustaw obowiązujących całe państwo; zamożni plebejusze zaczęli tworzyć wraz z patrycjuszami warstwę szlachecką (nobilitas); podziały rodowe zastąpione majątkowymi